HÜ Biyolojik Çeşitlilik Araştırma ve Uygulama Merkezi
Amygdalus communis L.
English
Türkçe : Badem
Deutsch : Mandelbaum
English : Almond tree
Familyası : ROSACEAE
: GÜLGİLLER
Kökeni ve Yayılışı : Güneybatı Asya
Resim... Nasıl tanırız?
- Küçük bir ağaçtır, 4-9 m uzunluğuna ulaşır.
- 40-50 yıl ömrü vardır.
- Mızraksı yapraklar yaklaşık 6-12 cm uzunluğunda olup kenarı dişlidir.

Meyve
- Olgunlaşan meyvelerin dış kabuğu kurur ve açılır. Kendiliğnden yere düşenler toplanır.
- 6 tipi bulunmaktadır:
- Diş bademi: Yarı yumuşak kabukludur. Meyvesi iri; kabuğu delikli, kalınca yumuşak ve sarıdır. Dişle kolay kırılır. Eylül'de olgunlaşır.
- Taş bademi: Meyvesi orta iri, kabuğu sarı ve serttir. Zor kırılır. Ekimde olgunlaşır.
- Nurlu bademi: Kabuğu sert, meyvesi bilinen örneklerden daha iri ve tatlıdır. Ağustosta olgunlaşır.
- Gababağ: Nurlu bademinden daha küçüktür ve görüntüsü şeftali çekirdeğini andırmaktadır. Ağustosta olgunlaşır.
- Acıpayam: Meyvesi daha küçük ve şeftali çekirdeği gibi acıdır. Genellikle badem yağı üretiminde kullanılır. Ağustosta olgunlaşır.
- Şeytan payamı: Çok küçük olması ve meyvesi çıkarılırken kabuğunu kıran kişiyi çok uğraştırması sebebiyle bu ismi almıştır. Fındık büyüklüğündedir ve tatlıdır. Ağustosta olgunlaşır.
Çiçek
- Çiçekler genelde beyaz veya açık pembe renktedir.
- Yapraklardan önce erken ilkbaharda açar.
Beytepe'de
-
Sıhhiye'de
-
Kullanım alanları
- Global badem üretimi yaklaşık 1,5 milyon tondur. Yunanistan, çin, İran, İtalya, Fas, Portekiz, İspanya, Suriye, Türkiye ve ABD ana üreticilerindendir.
- Yabanıl bir formdur. Sonradan ıslaha alınmıştır.
- Yetiştirilme ve kültüre alınmasından önce, yabani bademler yiyecek olarak toplanır ve büyük ihtimalle toksisitelerini kavurma benzeri yollarla arındırılırlardı.
- Arkeolojik açıdan badem, Tutankhamon'un kabrinde (yaklaşık M.Ö 1325) bulunan meyvelerdendir.
- Meyve içi çerez olarak yenir; şekerlere, pastalara konur.
- Yağı sanayide kullanılır.
- Madensel tuz ve vitamince zengindir.
www.hubiom.hacettepe.edu.tr
KAYNAKLAR